Henk Nijmeijer reageert namens GroenLinks Drenthe op de Voorjaarsnota.
Voorzitter,
De warmste juni maand ooit gemeten…niet alleen in Nederland maar in grote delen van Europa. Een Spaanse weerkundige sprak afgelopen zaterdag in Nieuwsuur niet meer van een zomer maar van een hel en waarschuwde ervoor dat dit in de komende jaren zich zal herhalen. De aarde warmt op, dat is een normaal proces, maar door ons toedoen gaat die opwarming steeds sneller en we zien steeds vaker daar de desastreuse gevolgen van. Maar gelukkig: we hebben een klimaatakkoord in Nederland! Een akkoord dat de versnelling zal moeten gaan remmen. We hebben inmiddels ook een wet. Een kaderstellende wet waarin de doelen die we eerder met elkaar hebben geformuleerd, nog eens hebben omarmd.
Wat ons betreft had het akkoord steviger gemoeten. Zeker ook gezien de noodzaak daarvan. De noodzaak die zich met de dag steeds nadrukkelijker manifesteert. Watermanagement zal de komende maanden ongetwijfeld een belangrijke topic zijn dat zich aandient, ofwel door droogte ofwel door wateroverlast.
Het klimaatakkoord zal nu worden uitgewerkt naar concrete maatregelen. Een belangrijk loflied dat het klimaatakkoord begeleidt is dat er gewerkt dient te worden aan draagvlak en betrokkenheid om zoveel mogelijk mensen mee te krijgen in de noodzakelijke verandering. En dan komen we ook al snel bij de RES. Die speelt daarbij een belangrijke rol. Het doel van de RES is immers om een zorgvuldige ruimtelijke inpassing van hernieuwbare energieopwekking, warmte(rest)bronnen en bijbehorende infrastructuur te realiseren. In samenwerking met overheden, maatschappelijke partners, netbeheerders, het bedrijfsleven en waar mogelijk bewoners, om vervolgens regionaal gedragen keuzes te realiseren. Wij zijn blij met de toezegging van GS om in september ons te informeren over de gevolgen van het klimaatakkoord in relatie tot onze provincie en de invloed daarvan op de RES.
En ten aanzien van de twee belangrijke klimaatafspraken voor de reductie van CO2-uitstoot lezen we in de bestuursrapportage dat we de doelstellingen voor 2020 niet kunnen halen. Heeft het college inmiddels een nieuwe planning om de doelen van 2030 wel te halen?
De voorjaarsnota onderschrijft de noodzaak van het vergroten en versterken van het maatschappelijk draagvlak. In het coalitieakkoord wordt expliciet aandacht besteed aan het werken aan bewustwording. Een bewustwording die kan leiden naar een besparing op de energierekening. Wat de GroenLinksfractie betreft kan de daarin aangekondigde informatiecampagne niet snel genoeg beginnen.
Betrokkenheid van onze inwoners is een noodzakelijke voorwaarde om de transitie van de eeuw mogelijk te maken. Werken aan bewustwording en met de inwoners en bedrijfsleven in gesprek gaan. Om daarmee een stevige basis te leggen voor het uitvoeren van de in het coalitieakkoord genoemde doelen over het innovatief verduurzamen van de industrie en bedrijfsleven en over slimme duurzame opwekkingsmethoden. Wij zien een nadere uitwerking hiervan dan ook met vertrouwen tegemoet.
Dat brengt mij op de landbouw. De landbouw staat aan de vooravond van een grote verandering. Maatschappelijke druk, klimaatdoelstellingen, de PAS-wet en gezondheidsoverwegingen (bestrijdingsmiddelen) dwingen de landbouw om anders te denken en te werken. Zowel op nationaal als op Europees gebied. Deze verandering kan alleen plaatsvinden door het gezamenlijk op te pakken en daarbij te stoppen met de agrarische sector te fragmenteren. Dat geldt trouwens ook voor de natuur. We moeten met elkaar de juiste condities scheppen waaronder de landbouw de noodzakelijke veranderingen kan ondergaan en daarmee ook kan bijdragen aan het herstel van de natuurgebieden. Nu de uitspraak van de rechter over de PAS aangeeft dat we uit de pas lopen met om de natuur in stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden te behouden, zullen er extra natuurherstellende maatregelen dienen te worden uitgevoerd. Hoe pakt dit uit voor de komende jaren? Kan de gedeputeerde hier iets over zeggen?
Voor de noodzakelijke verandering in de landbouw kunnen ook het programma Toekomstgericht landbouw en de Agenda ‘Boer, burgers en biodiversiteit” van de Groenmanifestpartners hieraan bijdragen leveren. Het is evident voor GroenLinks dat deze agenda en dit programma sterk dienen te worden betrokken bij de onlangs afgesloten regiodeal Natuurinclusieve Landbouw. Ik nodig het College uit om ons meer inzicht te geven hoe deze betrokkenheid gestalte gaat krijgen.
Dit jaar loopt het akker- en weidevogelbeschermingsplan af. Na drie jaar kan een eerste balans worden opgemaakt. Vele honderden vrijwilligers, 15 maatschappelijke organisaties hebben samengewerkt om de akker- en weidevogels te behouden en te beschermen voor Drenthe. In de strijd om de versterking van de biodiversiteit spelen een aantal van deze vogelsoorten een belangrijke indicatierol.
Wij zijn dan ook nieuwsgierig naar de eindevaluatie. Maar los van de uitkomsten daarvan zijn wij van mening dat de gevolgen van het ingezette beleid niet al na drie jaar kan worden stopgezet. Sterker nog, de eerste informatie sterkt ons in de gedachte dat hier zelfs steviger op dient te worden ingezet. Wij roepen het college op om hier richting de begroting van 2020 alvast rekening mee te houden.
Met veel instemming hebben wij de sociale paragraaf begroet. En nu kan er dan ook een start gemaakt worden met de uitwerking daarvan. Wij vinden het wenselijk dat een aantal prioritaire thema’s reeds dit jaar in de steigers komen te staan. Toegankelijkheid is daarvan een van de belangrijke onderwerpen. Voor de begroting van 2020 verwachten we dat voor de uitwerking van de sociale paragraaf in het coalitieakkoord voldoende middelen in de begroting worden opgenomen.
Samen met alle partijen in de Staten gaan we richting de begroting 2020 werken aan een investeringsagenda dat drijft op een dobber van 50 miljoen. Een bedrag dat de coalitiepartijen samen met alle partijen willen gaan inzetten om daarmee een aantal doelen binnen het raamwerk van het pentagame huwelijksakkoord te gaan realiseren.
Een belangrijk signaal naar de kiezers, naar de Drentse bevolking is dat we als geheel, met 41 statenleden straks invulling gaan geven aan de investeringsagenda van 50 miljoen euro, welke opgenomen gaat worden in de begroting van 2020 en volgende jaren. Geen dicht getimmerd plan van de collegepartijen, maar een uitnodiging aan alle partijen om met voorstellen te komen. Het proces daartoe is inmiddels gestart.