Het regeerakkoord laat Drenthe opgaan in een landsdeel en zorgt voor minder volksvertegenwoordigers. Daarmee komen we straks op forse afstand. Afstand van de burgers ,voor wie wij werken aan rust, ruimte, stilte, natuur en de economie die daarbij hoort. Maar ook afstand tot die kernkwaliteiten zelf! Het is aan onze opvolgers om de Drentse noaberschap én de Drentse kernkwaliteiten in het Noorden blijvend te laten bloeien. We zullen Drenthe in oude vorm niet houden, maar we kunnen wèl Drenthe binnen het landsdeel blijvend op de kaart zetten - dát is de taak voor ons de komende jaren. Laten we aan de slag gaan en de grootste waarden van Drenthe stevig verankeren!
Vitaliteit en noaberschap
Voorzitter, noaberschap heeft alles te maken met vitaliteit van het platteland. Waar noaberschap bestáát: worden initiatieven genomen voor een leefbaar dorp, voor bereikbaarheid van voorzieningen als zorg en winkels, voor een mooie leefomgeving. Het college geeft in de begroting 2013 aan wat het met het fonds vitaal platteland wil doen en het heeft ook nog andere fondsen, zoals Drentse projecten en maatschappelijke vraagstukken. GroenLinks stelt voor dat dergelijke fondsen bij elkaar worden gebracht tot één fonds vitaal platteland om ons vitale platteland stevig overeind te houden!
Voorzitter, duurzame economische ontwikkeling is mooi. Cofinanciering voor Europese projecten kan een prima vermenigvuldiger zijn – het college besteedt daar de helft van het geld voor vitaal platteland (12 miljoen) aan. GroenLinks is akkoord, mits het geld zoveel mogelijk wordt ingezet voor het platteland!
De andere helft van het geld voor vitaal platteland, ook 12 miljoen, zet het college in voor sociaal economische vitalisering, bereikbaarheid, krimp en landschapsbeheer. Wat wij missen in de nota van aanbieding is de manier waarop. Statenbreed is gevraagd om vooral initiatieven van onderop, vanuit de dorpen zelf dus, te stimuleren. Ook is geopperd dat met revolving funds blijvend en meer initiatieven gesteund zouden kunnen worden. Kan het college ons meer duidelijkheid geven of het ook zo bottom up en revolving gaat werken?
In de ruimtelijke ontwikkeling van ons vitale platteland wilt u werken met gebiedsagenda's . Zoals uw uitleg van deze gebiedsagenda’s tot nu toe is, wordt tussen gemeenten, waterschappen, provincie en maatschappelijke organisaties uitgemaakt wat gaat gebeuren. GroenLinks hecht aan rechtstreekse betrokkenheid van de mensen over wie het gaat: kan het college ons aangeven of niet over en zonder, maar juist samen met de dorpen besproken wordt wat er gaat gebeuren? Kan het college ook garanderen dat de gebiedsagenda partners niet de poet van het fonds vitaal platteland zullen gaan verdelen, zonder dat vanuit de dorpen rechtstreeks input is gegeven?
Voorzitter, ook belangrijk om het platteland vitaal te houden, is goede bereikbaarheid - deels kan die door het 'zelforganiserend vermogen' vanuit de dorpen, zoals het college dat zo mooi noemt, georganiseerd worden, maar dan moet het grote openbaar vervoer er wel op aansluiten! Het college verkent de mogelijkheden al een halfjaar, maar kan nog niet aangeven hoe het dat in beeld gaat brengen. Het is daarom dat wij alsnog onze aangehouden MOTIE OV indienen, waarin we het college vragen om met een plan te komen. We zijn trouwens blij met de toezegging van gedeputeerde Brink dat de bezuinigingen op de brede doeluitkering niet ten koste zullen gaan van het openbaar vervoer. Voor wat betreft de wegen volstaan wij met de opmerking dat ook daar bezuinigd zal moeten worden – linksom via het onderhoudsbudget of rechtsom via de verhoging van de opcenten!
Sporten door iedereen is belangrijk, een sterke provinciale club die zich daar sterk voor maakt kan daar flink aan bijdragen door gemeenten, via combinatiefunctionarissen, te steunen. Het college stelt voor om verder te gaan met één provinciale sportorganisatie en dat vinden wij prima.
Kunst en cultuur zijn het zout in de pap van onze Drentse samenleving. Door de subsidiepotten podiumkunsten en musea niet samen te voegen, laten we hunebedmuseum en buitenplaats nog meeprofiteren, eventueel overgebleven budget kan wat GroenLinks betreft naar het volgende jaar. Biblionet mag van ons zachter landen, daarvoor is budget vanuit bijvoorbeeld Vuelta.
Tenslotte: graag zien wij van het college een concreet plan om de onderwijsmonitor ook bij overdracht naar de gemeenten overeind te houden: het kan niet zo zijn dat we dat signaal over ons onderwijs kwijtraken en dan weer in de achterstanden schieten, daarvoor is onze jeugd en hun toekomst te belangrijk!
Kernkwaliteiten van Drenthe
Voorzitter, gedeputeerde Munniksma verdient een prijs. En waar ik hem noem, bedoel ik ook zijn ambtenaren. Hij heeft een heftig jaar achter de rug. Daarin heeft hij eerst een staatssecretaris plus premier èn een gebelgde coalitiepartij het hoofd geboden door niet in te stemmen met een natuurakkoord dat een wurgcontract bleek. Het wurgde Drenthe financieel, maar ook de Drentse natuur. Vervolgens heeft hij zó goed aan de commissie Jansen laten zien wat er in Drenthe allemaal moet gebeuren om de internationale natuurverplichtingen na te komen, dat hij daarmee verreweg het grootste deel van de landelijke grond-voor-grond budgetten Drenthe binnen heeft weten te slepen. Tenslotte heeft hij uit de krochten van de financiën allerlei natuurpotten opgediept, waarmee we in Drenthe de komende jaren niet alleen natuur kunnen beheren, maar ook duur beheer en dure vergoedingen aan boeren door onaffe natuurgebieden kunnen voorkomen. Natuurlijk is hij wat geholpen door lente- en regeerakkoord en ook is het nu niet de tijd van lintjes, maar tòch. GroenLinks wil hem graag hierbij het groene LINTJE opspelden, dat bedoeld is voor mensen die zich verdienstelijk gemaakt hebben voor natuur.
Geldzaken
Dan voorzitter, de meer technische geldzaken. De wet HOF bijvoorbeeld, waarbij houdbaarheid van overheidsfinanciën vooral lijkt te staan voor niet meer mogen investeren waarvoor je gespaard hebt. GroenLinks stelt geen malversaties voor, maar wel verstandig omgaan met bestemde reserves. Daarom bieden wij u een MOTIE aan, waarin we het college vragen om zo snel mogelijk met voorstellen te komen hoe de toekomstige investeringen in bijvoorbeeld vitaliteit van het platteland en economie veiliggesteld kunnen worden. Revolverende fondsen, onder strikte regels extern beheerd, zouden daarin bv een oplossing kunnen zijn.
De organisatie van de statengriffie is klein en efficiënt, daarin hoeft wat GroenLinks betreft geen bezuiniging doorgevoerd te worden - de kwaliteit van besluitvorming door PS is gebaat bij een gedegen griffie! Voor wat betreft de totale ambtelijke organisatie denken wij dat een verkleining maar 350 fte met flexibele schil moet kunnen.
Tenslotte voorzitter, het klapstuk v.d. dag: de scenario's voor bezuinigingen: 4, 8 of 12 miljoen structureel. In de begroting voor komend jaar is 4 miljoen verwerkt. De scenario's 2 en 3 voorzien elk nog eens vier miljoen.
Voorzitter, zoals de VVD fractie in de commissievergadering zei: wij nemen de scenario's voor kennisgeving aan! GroenLinks acht zich niet gebonden aan deze scenario's. De inschatting van meer of minder pijn bij verschillende scenario's door het college is een politieke inschatting. Dat daarbij rekening gehouden is met de inbreng van de staten in de kaderstellende discussie in juni en juli is, net als de heftigheid van pijn, een subjectieve waarneming - veel zaken zijn volkómen anders geprioriteerd dan door een grote meerderheid in de staten aangegeven. De scenario's in de aanbiedingsbrief als niet amendabel benoemen gaat schandalig voorbij aan het budgetrecht van de staten. Het nu amenderen van scenario's wordt een Poolse landdag. Wij stellen daarom voor om de scenario's twee en drie als groslijst met bezuinigingsopties te beschouwen, het amendement van de VVD vinden wij een goede vertaling van deze gedachte – dat zullen we dan ook steunen.
Afrondend, voorzitter
GroenLinks stemt niet in met dubbele bezuinigingen op natuur en culturele instellingen in de groslijst (scenario’s) van uw nota van aanbieding en wacht op uw antwoorden over *revolverend en bottom up werken aan de vitaliteit vh platteland, over *het integrale netwerk openbaar vervoer, over *sport en *onderwijsmonitor voordat wij kunnen bepalen of we instemmen met uw begroting. GroenLinks vindt Drenthe de moeite waard: kernkwaliteiten als natuur en landschap en daarmee onze belangrijkste economische sectoren recreatie en zorg. GroenLinks ziet nog heel veel werk aan de winkel voordat deze vitaliteit en dit noaberschap in Drenthe veiliggesteld zijn voor de toekomst in Het Noorden. Daarmee wensen wij het college en onze staten de komende jaren veel succes - laten we Drenthe als waarde, als leefwijze en als kwaliteit vasthouden in het Noorden.
Drenthe is dood, lang leve Drenthe!