We bespreken vandaag het collegeprogramma 2015-2019. En waar moeten we het dan over hebben? Uiteraard had er mét GroenLinks in de coalitie, een heel ander akkoord gelegen. En dat GroenLinks een aantal passages absoluut niet kan steunen zal ook niemand verbazen, het is immers ook niet ons akkoord. Ik kan wel bespiegelingen houden over alle portefeuilles die de PvdA heeft moeten inleveren om koste wat kost op het pluche te blijven zitten, maar daarin waren de media mij al voor. Dat het college zichzelf van de bijlage naar het voorblad heeft gepromoveerd is ook al zo'n open deur. Ik deel daarom vandaag een aantal beschouwingen op hoofdlijnen met u.
Er is gekozen voor een open collegeprogramma. In veel dossiers heeft de coalitie nog geen keuzes vastgelegd, maar afgesproken dat er deze periode nader onderzoek, discussie of besluitvorming plaats zal vinden. Het hele programma is nu echter zo open dat je er nog alle kanten mee op kunt. Er lijken keuzes gemaakt te worden, maar het blijft vaag waar GS dan precies voor staat. Daarmee is het niet in te schatten hoeveel goeds of kwaads dit bestuur zal gaan doen voor Drenthe in deze periode.
Een open programma biedt veel ruimte, ook om de wensen en bedenkingen van de gehele Staten te verwerken. Graag worden wij in een vroeg stadium betrokken in dergelijke discussies, zodat we nog tijdig onze input kunnen leveren. Maar er zijn ook risico's: als het moeilijk wordt, lonken de achterkamertjes en dichtgetimmerde voorstellen. Er moet veel besloten worden komende jaren. Lukt het om die besluiten met open houding vorm te geven? Hoe gaat GS die open houding invullen en hoe bent u daar op aanspreekbaar?
Voor hetgeen dat wél op papier staat, is een aantal observaties te maken. Ik hoop dat de formateur een korte reactie of toelichting kan geven in zijn tweede termijn.
1. Het gaat bijna nergens over de inwoners van Drenthe zélf of het moeten boeren of ondernemers zijn. Van iedere andere Drent wordt ondernemerszin verwacht. Het gaat niet om de zorg voor de mensen die wonen in de provincie met het hoogste werkloosheidscijfer in Nederland. Het gaat ook niet of nauwelijks over de zorg en het daarmee gepaard gaande gevoel van welzijn in onze provincie. Hier missen wij het sociale karakter en de invloed van de PvdA. Het hebben van een breedbandverbinding lijkt in dit programma belangrijker dan een goede zorgstructuur.
2. De hoofdmoot van het programma betreft economie, maar daarmee wordt bedoeld: financiën of het rollen van geld. Terwijl welvaart en welzijn van onze inwoners juist veel breder en belangrijker zijn dan dat. Wat is de definitie van economie van het nieuwe college van Gedeputeerde Staten?
3. Het belangrijkste instrument dat GS lijkt te gaan inzetten is de Lobby Top-10. Maar wat valt er voor bijvoorbeeld Groningen Airport Eelde nog te lobbyen? En als we het daar dan toch over hebben, wat betekent "Wij hebben een positieve grondhouding tegenover GAE. Vanuit dat perspectief vullen wij onze verantwoordelijkheid in"? Waarom stelt u niet gewoon: Eelde moet z'n eigen broek ophouden? Of bent u toch nog weer bereid daar miljoenen tegenaan te smijten, in het kader van de "economie"? Het is dit soort passages dat het programma onduidelijk maakt.
4. Ook het standpunt op natuur biedt minder houvast. Dat kan positief worden opgevat: het college wil alle eerder gemaakte afspraken nakomen, maar het stelt ook teleur: geen verdere uitbreiding van natuur terwijl het huidige areaal aan natuurgebieden aan alle kanten wordt bedreigd. Wij hadden graag meer ambitie gezien.
Het collegeprogramma op hoofdlijnen is een routeboek voor de periode 2015-2019. Het is geen erg duidelijke gids. Onderweg gaan we zien wat het waard is. Hebben we ons laten oplichten door de reisleiding en had die toch geen flauw idee waar de reis heen zou gaan? We gaan het merken.