Twee keer gehalveerd. Van coalitie naar oppositie. Wisseling van de wacht. Verder zonder fractiemedewerker. Maar strijdbaar verder! In dit jaaroverzicht nemen we je graag mee door het zeer bewogen jaar, 2023.

Om het nog in herinnering te brengen. We begonnen dit jaar optimistisch. De campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen in maart was van start en wij hadden daarvoor een lijst met goede kandidaten die elk hun eigen competenties, vaardigheden en kennis met zich meebrachten. We zaten vol goede moed om de vier zetels van 2019 minstens te evenaren. De landelijke peilingen waren daarvoor gunstig.

De BBB kwam als een vloedgolf het Drents parlement binnen, met 17 van de 43 zetels. GroenLinks was weer de vijfde partij van Drenthe, maar nu met twee zetels in plaats van vier. Sam en Mira werden verkozen in het Drents Parlement. Benide en Janno zijn aan de slag gegaan als commissieleden.

Voor de fractie (en onze kandidaat-gedeputeerde) was het al snel duidelijk. Met deze uitslag zagen wij voor onszelf geen rol in de vorming van een coalitie. We kennen natuurlijk de enorme inhoudelijke verschillen, maar de BBB was voor ons ook een te grote onervaren en onzekere factor om een samenwerking mee aan te gaan. Wij zouden voor Drenthe meer kunnen betekenen in de oppositie.

De coalitieonderhandelingen tussen de BBB, PvdA, VVD en CDA duurden niet heel erg lang. Vóór de zomer was het rond. Hoewel… rond kunnen wij het niet noemen. Het coalitieakkoord kent namelijk geen concrete doelen en mist een financiële uitwerking. Zelfs de hoofdlijnen ontbreken. Dit open coalitieakkoord geeft aan de BBB-fractie van zeventien mensen te veel ruimte om voorstellen te doen. Een meerderheid is immers makkelijk gevonden.

Wij gingen ervan uit dat de coalitie tijdens de begrotingsbehandeling met de financiële uitwerking zou komen. Ook dit was helaas niet het geval. De begroting moet voor 1 juli ingediend worden bij het rijk. Tot onze verrassing besloten de coalitiepartijen een kopie van de Begroting 2023 in te dienen. De gedeputeerden leken hem niet eens te hebben gelezen! Onze natuurdoelen stonden er keihard in; landbouwgrond naar natuur omvormen, hydrologische maatregelen treffen, Natura2000-doelen halen, etc. Uiteraard wisten wij dat dit snel weer om zeep geholpen zou worden door de coalitiepartijen. De eerste stap daartoe is inmiddels al gezet: het budget om gronden op te kopen is niet vrijgegeven.

Er kwam een financiële uitwerking in december, waarin het coalitieakkoord financieel onderbouwd zou worden. Kort gesteld; de coalitie heeft geld uit de vrije ruimte en de reserves gehaald voor een aantal doelen die zij concreet genoeg acht om op korte termijn te moeten uitvoeren. Dit terwijl er nog veel andere grote opgaven voor ons liggen waarvoor nu géén geld is gereserveerd. Daarnaast worden de provincies (zoals het er nu uitziet) op hun inkomsten gekort vanaf 2026. Hiermee is geen rekening gehouden in deze eerste financiële uitwerking. De coalitie vaart op deze manier met oogkleppen op de haven uit!

Een van die hierboven genoemde “concrete doelen” was de bijdrage van bijna 23 miljoen aan Groningen Airport Eelde (GAE). Hierover hebben we vorige week al een beschouwing geschreven. Van ons mag die luchthaven meteen stoppen vanwege de impact op natuur, klimaat, geluid en gezondheid. Maar het is een ongekend schandaal dat een managementteam (van GAE), Raad van Commisarissen, Gedeputeerde- en Provinciale Staten van Groningen en Drenthe op basis van de voorgelegde ‘strategie’ in kunnen stemmen met het toezeggen van zó veel publieke middelen. Voor een hypotheek van 250.000 euro moet je zo ongeveer laten zien waar je je boodschappen doet, maar voor een luchtkasteel wordt zomaar 46.000.000 euro betaald (Groningen geeft de andere helft).

De aanpak van de stikstofproblematiek staat helaas stil. De coalitie neemt een verregaande afwachtende houding aan. Zij staat op het standpunt dat het rijk over de brug moet komen met een landbouwakkoord en de voorgeschreven maatregelen en middelen. En dat terwijl BBB de belofte deed het allemaal anders te gaan doen. We weten dat er veel boeren zijn die een bijdrage willen leveren. Een motie van ons, om deze welwillende boeren actief op te zoeken en samen met hen mogelijkheden te onderzoeken, kon tot onze grote verbazing niet eens op steun van de BBB rekenen. Koude sanering gaat blijkbaar vóór op het creatief zoeken van nieuwe verdienmodellen en solidariteit.

De hele gang van zaken versterkt de oppositie wel. De SP, CU, Volt, PvdD, D66 en GroenLinks weten elkaar goed te vinden en kunnen steeds meer een vuist maken. Ook merken we dat de PvdA met ons meestemt in de vrije ruimte van het coalitieakkoord. De verhoudingen zijn goed, zoals bleek bij een motie rond stikstof.

We horen je denken: “Gaat er dan ook inhoudelijk iets goed?” Ja, er zijn ook wat positieve zaken te noemen.

  • De PvdA-gedeputeerde neemt een prima rol aan door de Staten mee te nemen in het vormen van beleid rondom de sociale agenda en de woonagenda;
  • Voor de energienota betrekt de CDA-gedeputeerde ons bij de besluitvorming;
  • En ook voor de cultuurnota hebben wij inspraak gehad. (Al is het nog maar de vraag of cultuur niet gedecimeerd wordt tot dorpsfeesten, carbidschieten en paasvuren);
  • Waar vóór de verkiezingen de VVD en CDA nog faliekant tegen een burgerberaad waren, gaat dit in 2024 toch van start omdat het opgenomen is in het coalitieakkoord (en omdat Benide deel uitmaakt van de werkgroep).

Iedereen zal op de hoogte zijn van wat deze zomer gebeurd is: er ontstond een breuk in het vertrouwen tussen de fractie en Sam. Helaas besloot Sam daarop zijn zetel mee te nemen, waardoor onze fractie van twee naar een zetel kromp. Daarna besloten Mira en Ewoud om stuivertje te wisselen: Ewoud keerde terug als Statenlid en Mira nam een rol in de steunfractie op zich. We hebben deze wijzigingen uitvoerig gecommuniceerd naar onze leden.

De splitsing heeft tot gevolg gehad dat ons fractiebudget is gehalveerd. Hierdoor waren we genoodzaakt om afscheid te nemen van Laura als fractiemedewerker. We begrijpen dat Laura niet graag in de schijnwerpers staat, maar desondanks willen we haar hartelijk bedanken voor de zestien jaar ondersteuning die ze aan diverse Statenfracties heeft geboden!

Wat betreft de communicatie kunnen we de komende jaren rekenen op Floris van Lint en Mireille Sampimon-Ssembatya. Samen weten ze onze communicatieprocessen vorm te geven en verregaand te digitaliseren. Fer Harleman blijft onze penningmeester, en het is fijn dat we ons daarover geen zorgen hoeven te maken! Ook hebben we een aantal trouwe meedenkers om ons heen waarmee we heel blij zijn.

Tot slot kunnen we melden dat Ria Veenstra heeft besloten om ons als vrijwilliger te ondersteunen. Ria heeft jarenlang bij de griffie van het Drents Parlement gewerkt en is ook al enige tijd actief voor GroenLinks. Ze brengt een zeer brede ervaring met zich mee waar onze fractie veel baat bij kan hebben. We kijken ernaar uit om met haar samen te werken!

De fractie wenst jullie allen een geweldig 2024 toe!